A- Safhasi: Bazi termoset reçinelerin (özellikle fenolikler),takviye üzerine uygulanmasindan sonra, malzemenin bazi sivilar içinde çözülebilir ve eritilebilir oldugu, polimerizasyon reaksiyonunun erken bir safhasidir. B ve C safhalarina da bakiniz.

Açili Sarim: Elyaf sarma yöntemiyle üretilen CTP ürünlerde, liflerin yaklasik 0° helisel açi ile sarilmasidir.

Agregalar: Kompozit kaliplamasinda kullanilan, genellikle mineral kökenli islenmemis, kati malzemelerdir. Yer dösemesi üretiminde ve yüzey sertlestirme islemlerinde kullanilmaktadir.

Akis: Bir kalibin bütün bosluklarini doldurmak üzere, reçinenin basinç altindaki hareketidir.

Akis Hatti: Kaliplama sirasinda iki noktadan enjekte edilen reçinenin, kalip içerisinde karsilastiklari hat üzerinde beliren izdir. “Birlesme noktasi” veya “kaynak hatti” olarak da ifade edilmektedir.

Akis Izleri: Termoplastik reçine ile kaliplanan bir ürünün dalgali yüzey görünümünü ifade eder. Reçinenin kalip içinde düzgün akmamis olmasindan kaynaklanmaktadir.

Akma Dayanimi: Akma noktasindaki gerilimdir. Malzeme üzerindeki gerilimin, gerilim/gerilme (Stress/Strain) oranina göre sapma gösterdigi ani ifade eder.


Akma Noktasi:
Gerilim altindaki bir malzemede, kalici deformasyonun basladigi noktadir. Yalnizca akma özelligi gösteren malzemelerde “Akma Noktasi” bulunur.

Akrilik: Akrilik asit esterinin ve türevlerinin polimerizasyonu ile üretilen bir termoplastik polimerdir.

Akustik Emisyon / Ses yayilimi: Bir malzemeye gerilim altinda uygulanan bir test metodudur. Ses dalgasi yayilimi ile, tanimlanan malzemenin bütünlügünü koruyup koruyamadigi, herhangi bir çatlak olup olmadigi ölçülür.

Alasim: Plastiklerde, polimer veya kopolimerin, diger polimerler veya elastomerlerle seçilmis kosullar altinda harmanlanmasidir.
Alev Geciktiriciler: Reçinenin yanma egilimini azaltmak amaciyla kullanilan kimyasal katki maddeleridir.

Ambalaj: Iplik, fitil v.b. ürünlerin çözülebilmesi, tasinabilmesi, deoplanabilmesi, satilabilmesi ve kullanilabilmesi için uygun paketleme birimidir.

Anisotropik Laminat: Farkli yönlerde, farkli özellik gösteren laminattir.

Anisotropik: Farkli yönlerdeki eksenler boyunca, test edildiginde farkli özellikler gösterme özelligidir.

Antioksidan: Oksitleyici etkiler sonucunda, bozunmayi engellemek amaci ile küçük miktarlarda reçineye katilan katki maddesidir.

Antistatik Maddeler: Bu tür malzemeler, bir kaliplama malzemesine veya kaliplanmis bir ürünün yüzeyine uygulandiginda, onu daha iletken yapan malzemelerdir. Böylece, toz birikimini veya elektrik yükü birikimini engellerler.

Ara Dayanim: Tam sertlige ulasmadan önce, bir laminatin herhangi bir kalici bozulma olmaksizin, kaliptan çikartilabilme ve islenebilme kabiliyetidir.

Ara Durus: Bir kaliptaki isi veya basinç uygulamasinin kisa bir süre ile durdurularak, kalip tam olarak kapatilmadan önce, kaliplama malzemesinden gaz çikisinin saglanmasidir.

Ara Malzeme: Sandviç yapidaki ürünlerde, genellikle köpük veya bal petegi seklinde, iki cidar arasinda yapistirilmis olarak yer alan malzemedir.

Arakesit: Iki degisik, fiziksel olarak ayirt edilebilir ortam arasindaki sinir veya yüzeydir. Laminatta, takviye ve reçine arasindaki temas yüzeyini ifade eder.

Aramid: Poliamid'den türeyen, yüksek oranda yönlendirilmis bir organik malzeme türüdür. Fakat aromatik halka yapisini içermektedir. Öncelikli olarak yüksek mukavemetli, yüksek modüllü takviye elyafi olarak kullanilmaktadir. Kevlar ve Nomex birer aramid elyafi örnegidir.

Ark Dayanimi: Yüksek voltajda elektrik yüküne dayanabilme özelligidir. Araliklarla meydana gelen kesintili bir ark, saniyelerle ifade edilen toplam zaman içindeki yüzey iletkenligini kaybetmeksizin, plastik bir yüzeyde hareket edebilir.

Aspect Ratio: Elyaf çapinin, elyaf uzunluguna oranidir.

Atki: Dokunmus bir kumasta, çözgüye göre dik açida yönlendirilen cam elyafidir.

Ayirici Film: Sertlesme esnasinda reçineye temas eden, yapismayan su geçirmez bir film tabakasidir

B Safhasi: Bazi termoset reçinelerin reaksiyonunda bir ara düzeyi ifade etmektedir. Bu safhada malzeme isitildiginda yumusar ve plastiktir. Eritilebilir bir özellik gösterir ancak tamamen çözülemez veya erimez. Premix veya sertlesmemis prepeg içindeki reçine genelde bu düzeydedir.

2. Baglayici (Binder): Keçe veya preform seklindeki takviye malzemelerinde, imalattan kaliplamaya kadar geçen süre içinde, liflerin birarada tutulmasini saglayan kimyasal bilesiktir.

1. Baglayici (Finish): Cam elyafi ve diger liflere uygulanmak üzere, karisim halinde hazirlanmis bir kaplama malzemesidir. Reçinenin elyafa daha kolay ve saglam olarak baglanmasini saglayan kimyasal bilesenleri içerir.

Bal Petegi: Reçine emdirilmis levha malzeme (kagit, cam kumas v.s) veya metal folyo gibi malzemelerin, eskenar altigen sekilli hücreler sekline getirilmesiyle üretilen sandviç konstrüksiyon ara malzemeleridir.

Balik Gözü: Laminat yüzeyinde beliren kabarciklar ve küçük delikçiklerdir. Yüzeyin kirli olmasi veya reçine üstüne düsen yabanci maddeler gibi sebeplerden kaynaklanmaktadir.

Bant Genisligi: Elyaf sarma prosesinde, takviye malzemesi seridinin mandrele uygulandigi siradaki genisligidir.

Barcol Sertligi: Yay yükü altinda, keskin bir çelik noktanin, penetrasyona dayaniminin ölçülmesiyle elde edilen bir sertlik degeridir. “Barcol Impressor” olarak tanimlanan aygit, 0 ile 100 skalalari arasinda “direkt okuma” vermektedir. Sertlik degeri bir plastigin sertlesme degerinin ölçülmesinde kullanilmaktadir.

Basinçli Kaliplama: Açilan kalip içine malzemenin yerlestirildigi, kalip kapatildiktan sonra uygulanan basinç ve sicaklik etkisiyle malzemenin sekillendirildigi bir kaliplama yöntemidir.

Basinçli Karbon Emdirme: Karbon-karbon kompozitler için, yüksek isi ve izostatik basinç kosullari altinda karbonizasyon ve zift emdirme islemlerini kapsayan bir yogunlastirma prosesidir.

Basinçli Torba Kaliplama: Basinç torba kaliplama yöntemi, atmosferik basinçtan daha yüksek basinçlarin gerektigi uygulamalarda kullanilir. Esnek bir film, takviye malzemesi ve reçine üzerine yerlestirilirek, kalip kenarina yapistirilir. Esnek film üzerine uygulanan 3,5 bar degerinde basinç, sertlesme tamamlanana kadar uygulanir.

Baslangiç Modülü: Yük–uzama veya yük-gerilme egrisinin baslangiç gerilme kisminda görülen egimidir.

Baslatici: Serbest radikallerin kaynagi olarak peroksitler kullanilmaktadir. Serbest radikal polimerizasyonunda termoset reçinelerin sertlesmesinde, elastomerler ve polietilen için cross link olusturucu kimyasal olarak ve keza polimer modifikasyonunda kullanilmaktadir.

Bilesim: Bir polimere dolgu, yumusatici, plastifiyan, takviye, katalizör, pigment veya boya gibi girdilerin eklenmesiyle ve homojen bir sekilde karistirilmasiyla elde edilen üründür. Termoplastik bir bilesim; pigmentler, köpürtücüler v.b bazi maddelerin sonradan eklenmesini gerektirirken, termoset bir bilesim; son ürün için gerekli tüm girdileri içerir.

Bismaleimide: Kondensasyon reaksiyonu yerine, ekleme reaksiyonu ile sertlestirilen bir polimid reçine türüdür. Böylece, sertlesme sirasinda uçucu organiklerin olusmasi engellenmektedir.

BMC (Hazir Kaliplama Bilesimi): Termoset reçineler; kirpilmis elyaf takviyesi, dolgu malzemesi v.b. gibi malzemelerin karisimi ile elde edilen, pres ve enjeksiyon kaliplama teknikleriyle kaliplanan, hazir hamur haldeki vizkoz bilesimlerdir.

Bor Elyafi: Mukavemet ve rijitlik veren, genellikle tungsten filament üzerinde, saf bor elementinin yogusturulmasi seklinde üretilen bir elyaftir.

Bosluk: Bir laminat içinde hapis olan hava veya gaz habbesidir. Gözeneklilik, bu küçük bosluklarin bir bütünüdür.

Boyutsal Stabilite: Kaliplandiktan sonra plastik bir ürünün son seklini koruyabilmesidir.

Breathing: Kaliplama sürecinin baslangicinda, kalibin açilip kapanirken gaz çikisina izin vermesidir. Zehirli gazlarin atilmasi, (degassing) olarak da tanimlanabilir.

Bundle: Bobin çözülmesi esnasinda, birden fazla lifin ayni anda gelmesidir.

Burkulma: Bükülme gerilimidir.

Burkulma Gerilimi: Burkulma islemi sirasinda kesit alaninda olusan kesme gerilimidir.

Burusma / Fil derisi: Jelkotlu dis yüzeyde, burusma veya katlanma seklinde görülen bir kaliplama hatasidir. Bu sorun, vakum torba kaliplamada, plastik filmin düzgün yerlestirilmemesinden de kaynaklanabilir.

Bükülme: Yapisal element üzerinde, basinç etkisi sonucunda istikrarsiz yanal defleksiyon olarak nitelendirilen hasar durumudur.

Büküm: Bir iplik veya diger tekstil elyafinda, birim uzunluk basina eksenel yönde yapilan dönüs sayisidir

C Safhasi: Bazi termoset reçinelerin reaksiyonunda çözülemez ve erimez bir hal aldigi son düzeydedir.

Cam Elyafi: Erimis camin çekilmesiyle elde edilen bagimsiz filamentlerdir. Kontinü flamentler belirsiz uzunlukta veya büyüklükteki tek uçlu cam elyafidir.
Kisa elyaf ise, boyu 430 mm'den daha kisa olan cam elyafi türüdür. Elyaf uzunlugu kullanilan üretim projesiyle iliskilidir.

Cam Elyafi Takviyeli Plastikler: Keçe, demet ve diger sekillerdeki elyaf çesitleri ile takviye edilmis kompzitler için kullanilan genel bir terimdir.

Cam Elyafi Takviyesi: Plastiklerin takviyesinde en çok kullanilan malzemedir. Keçe, fitil, kumas v.b. halinde satilir. Gerek termoset ve gerekse termoplastkilerin takviyesinde kullanilmaktadir.

Camsilasma: Amorf haldeki bir polimerin viskoz ve elastik halden, kati ve kirilgan hale geçis degisimidir.

Camsilasma Sicakligi: Camsilasma geçisinin meydana geldigi, uygun ortam sicakligidir.

Çapraz Kumas: Atki ve çözgüde yer alan liflerin, kumasin uzunluguyla belli bir açida dokunmus olmasidir.

Çatlak: Plastik malzeme veya reçine yüzeyinin altinda ya da üstünde, bir ag yapisinda beliren ve genis bir yüzey bölgesine yayilabilen bölgesel çatlaklardir. Genellikle, elyaf sarma yöntemi ile üretilmis basinçli kaplarin yüzeyinde görülür. ----

Çekme: Kaliplanan ürünün soguk kalipta ölçülen boyutu ile kaliptan alindiktan 24 saat sonra ölçülen boyutu arasindaki boyutlarin, nispi degisimidir.

Çekme Dayanimi: Numunede birim kesit alani üzerine etkiyen yük veya kuvvettir. Numuneyi kirmaya yetecek çekme gerilimini ifade eder.

Çekmede Uzama: Numunenin yük altinda kopmasi sirasinda gösterdigi uzamadir. Ilk uzunlugun yüzde orani olarak ifade edilir.

Çember Gerilimi: Iç veya dis basinçla karsilasan silindirik sekilli malzemedeki çevresel gerilimdir.

Çentik Hassasiyeti: Bir malzeme yüzeyinde bulunan çentik gibi yüzey homojenligini bozan bir etmen, parçayi kirilmaya karsi daha hassas hale getirmektedir.

Çevre: Bir maddenin performansini etkileyen vibrasyon, sok, manyetik ve elektrik alanlari, radyasyon, nem, isi ve kirlilik gibi dis faktörlerin tümüdür.

Çift Eksenli Yük: Laminat yüzeyine uygulanan yükün iki farkli yönde uygulanmasidir.

Çok Uçlu Fitil: Cam elyafi demetlerinin birbirine paralel olarak bükülmeden sarilmasi ile elde edilen fitillerdir.

Çözgü: Dokuma uzunlugu boyunca, birbirine paralel olarak dizilmis ipliklerdir.

Çukur Bölge: Kompozit malzemedeki iç gerilmeler sonucu, belirli bölgelerde olusan çukur ve yüzeyde çökme görüntüsüdür

Darbe Dayanimi: Ani bir darbeye karsi malzemenin dayanabilme yetenegidir.

Darbe Kökenli Çatlaklar: Yüzeyde görünen malzemede meydana gelen ayrilmalardir. Darbe çatlaklari belirli bir bölged, elyaf takviyesinin yetersiz kaldigi veya reçinenin yüksek konsantrasyonlu oldugu bir bölgede olusmaktadir.

Darbe Testi: Ani bir darbe ile malzemenin kirilabilmesi için gerekli enerjinin ölçülmesi seklinde yapilan testtir.

Dayaniklilik: Malzemenin, isi absorblama özelligidir. Bir diger tanimla, malzemenin birim hacmi veya kütlesi basina, malzemeyi kirabilecek is olarak ifade edilebilir. Dayaniklilik, yük - uzama egrisinin, orjin ile kirilma noktasi arasindaki bölgenin altinda kalan alanla orantilidir.

Deformasyon (Akma) Orani: Belirli bir zamanda, deformasyon-zaman egrisi üzerindeki egimin degeridir. Verilmis bir statik yük altinda zaman içinde olusan defleksiyonu belirler.

Deformasyon (Akma): Baslangiçta, aniden olusan elastik deformasyonu kapsamayan, genis bir zaman dilimi içinde, asiri yük altinda kalan malzemede görülen boyutsal degisimdir.

Demet: Belli sayidaki devamli lifin, bükümlendirilmeden bir araya getirilmesi ile olusturulan bir bütündür.

Dengeli Konstrüksiyon: Kumasta atki ve çözgülerin esit yogunlukta kullanilmasi halidir. Çekme ve sikistirma yükleri, konstrüksiyonda uzama ve basinç deformasyonu ile sonuçlanirken, egilme yükleri eksenel ve lateral yönlerde esit büyüklükte dagilmaktadir.

Denye: 9000 m uzunlugundaki iplik veya filamentin, gram cinsinden agirligini belirten bir kodlama sistemidir.

Depolama Ömrü: Spesifik isi kosullari altinda, sivi reçinenin depolanabilme ve kullanilabilir durumda kalma süresidir.

Devamli Demetli Keçe: Kovandan akan liflerin, düzgün dagilimli tabakalar olusturacak sekilde, bir düzlem üzerine yayilmasindan olusan cam elyafi takviye malzemesidir. Bu sekilde yayilan lifler, ikinci bir baglayici kullanilarak birarada tutulur.

Dielektrik: Elektrik yalitkanligidir. Bir malzemenin, elektrik akiminin akisina dayanabilmesidir.

Dielektrik Dayanimi: Elektrik yüküne dayanim saglayan, izolasyon özelligidir. Birim kalinlik basina, dielektrik özelligin bozulma potansiyelinin ortalama degeri olarak ifade edilir.

Dielektrik Isinma: Yüksek frekansli elektrostatik alanda, dielektrik kaybi ile malzemelerin isinmasidir.

Dielektrik Sabiti: Bir elektrod çiftinin, yalitkan malzeme içindeki siga degerinin, ayni elektrod çiftinin hava içindeki siga degerine oranidir.

Disiklopentadien ile modifiye edilmis polyesterler: Polyester reçinenin, hammaddelerinden biri olarak DCPD'nin kullanildigi bir polyester reçine sinifidir. Diels-Alder eklemesi teknigi ile üretilebilirler. Fakat daha tipik olarak, maleik asitin, disiklopentadien çift baglarina eklenmesi ile elde edilirler.

Dokuma: Fitil veya ipliklerin, birbirleri arasindan geçerek, birbirlerini sikistirmasi sonucunda, ag seklinde olusturulan kumasa verilen genel addir.

Dokunmamis Fitil: Belirli yönlerde mukavemet saglamak amaci ile tek katli veya çok katli olarak, dokunmadan bir arada tutturulmus takviye malzemeleridir. Özellikle yüksek mekanik dayanim ve hassasiyet aranan havacilik ve uzay sektöründe kullanilmaktadir.

Dokunmamis Kumas: Çesitli elyaf türlerinin gevsek bir sekilde preslenme ile bir arada tutuldugu, düzlemsel bir tekstil yapisini ifade etmektedir.

Dokunmus Fitil: Fitilin dokunmasi ile elde edilen cam kumastir.

Dokunmus Kumas: Cam elyafi ipliklerinden basit, twill, saten, tek yönlü modellerde dokunmus kumaslardir. Genellikle epoksi reçine takviyesinde kullanilir. Baslica uygulamalari baskili devre üretimi, devre kesici tüpleri üretimi gibi elektrikli araç gereç üretimidir.

Dolgu (Filler): Eklendigi malzemenin fiziksel, mekanik, temel, elektriksel ve diger özelliklerini degistiren veya maliyeti düsüren bünyeye katilan inert bir malzemedir. Bazen dolgu terimi, partikül boyutundaki katkilari ifade etmek için de kullanilmaktadir.

Dolgu Malzemeleri: Yüksek maliyetli reçinelerin özgün özellikleri azaltilmaksizin, dolgu katmak amaci ile kullanilan, düsük maliyetli malzemelerdir.
Düz dokuma: Atki ve çözgü elyafinin birbiri ardina geldigi, basit bir dokuma teknigidir.

Düz dokuma: Atki ve çözgü elyafinin birbiri ardina geldigi, basit bir dokuma teknigidir.

E Cami Elyafi: Maksimum alkali içerigi % 2.0 olan ve kalsiyum alüminyum borosilikat içeren bir cam türüdür. Genel amaçli elyaf yüksek dayanim özelligi nedeniyle, elektrik uygulamalarinda kullanilacak laminatlar için uygundur. Plastiklerin takviyesinde çok sik olarak kullanilmaktadir.

Egilme Dayanimi: Bir kiristeki elyaf yüzeyinde olusabilecek en yüksek egilme gerilimidir. Egilme dayanimi en büyük yüke karsi, kirilmadan önce numune parçanin gösterdigi birim direnç olarak da tanimlanabilir. Birim alana etkiyen kuvvet olarak ifade edilir.

Egilme Modülü: Elastik limitler içinde basit bir test parçasina uygulanan egilme geriliminin, en uzak noktadaki lif üzerine etkiyen gerilme degerine orani olarak tarif edilir.

Egilme Modülü: Bir malzemede meydana gelen gerilme veya deformasyon ile buna neden olan yük veya baski arasindaki orandir.

Egim: Kaliplanmis parçalarin kaliptan çikarilmasini kolaylastirmak üzere tasarlanan kalibin, dikey yüzeylerinin egimli olmasi veya gittikçe inceltilmesidir.

Egim Açisi: Kaliplanmis ürünün çikarilmasini kolaylastiran, bir kalip veya mandrel üzerinde verilmis egimin açisidir.

Ekzoterm: Bir plastik ürünün sertlesme reaksiyonu sirasinda, açiga çikan isinin serbest kalmasi ve yayilmasidir.

El Yatirmasi: Takviye malzemesinin kaliba el ile yatirildigi, reçine ile islatilabilen takviye malzemesinin rulolama islemine tabi tutuldugu emek yogun bir kaliplama yöntemidir.

Elastikiyet: Deformasyona neden olan faktörlerin kaldirilmasindan sonra, malzemenin orijinal boyutunu ve seklini yeniden kazanmasi, korumasi özelligidir.

Elastikiyet Katsayisi: Gerilme testi sirasindaki Young modülünün karsiligidir.

Elastomer: Deformasyona neden olan faktörün kaldirilmasindan sonra oda sicakliginda orijinal boyutunu ve seklini yeniden kazanan malzemedir.

Elyaf: Filament yapidaki malzemeler için kullanilan genel bir terimdir. Genellikle, elyaf kelimesi filament kelimesiyle es anlamli olarak kullanilmaktadir.

Elyaf Çapi: Her bir filamentin çapinin ölçülmesidir.

Elyaf Izi Görünümü: Son ürün yüzeyinde görünen elyaflardir.

Elyaf Orani: Kompozit üründeki elyaf miktaridir. Elyaf orani, kompozit ürünün bütününe oranla, agirlikça ve hacimce yüzde olarak ifade edilmektedir.

Elyaf Sarma: Önceden veya sarim sirasinda, reçine emdirildikten sonra cam liflerinin dönen bir mandrele sarilmasi seklinde uygulanan, kompozit yapidaki ürünlerin üretimi için kullanilan bir kaliplama yöntemidir. Farkli açilarda sarim yapilabilen mandrel üzerindeki takviye tabakalari, istenen kalinliga ulastiginda, kalip üzerine sarilmis olan ürün, kalip üzerinde sertlestirildikten sonra kaliptan çikartilir.

Elyaf Yönü: Belirtilen eksene göre, elyafin boylamsal olarak belirlenmis bir açida yönlendirilmesi veya dizilmesidir.

Enjeksiyon Kaliplama: Isi ile yumusatilan termoplastik polimerin basinç altinda soguk bir bosluga dogru aktarilmasi veya bir termoset polimerin isitilmis kaliba aktarilmasi ile plastigin istenen sekilde elde edilmesi yöntemidir.

Epoksi: Meraptanlar, asit anhidrit, karbolik asitler, fenoller, alkoller ve aminlerle reaksiyona sokularak sertlestirilebilen, bir veya birden fazla epoksi grubu içeren, polimerize edilebilen termoset polimerlerdir. Kompozitler ve yapisal yapistiricilar için önemli bir matriks reçinedir.

Esnek Kaliplar: Plastiklerin dökümü için kullanilan kauçuk veya elastomer plastiklerden yapilan kaliplardir. Ters açili parçalarin kaliplanmasina olanak tanirlar.

Esneklik Siniri: Bir malzemenin, kalici bir deformasyona ugramadan dayanabilecegi en büyük yük degeridir.

Es Gerilme: Bir fitil bobininde, fitili olusturan demet uçlarinin herbirinin ayni gerilim altinda tutulmasi islemidir.

Fenolik: Bir aldeht ile aromatik alkol, özellikle formaldehit ile fenol'ün kondensasyonu ile üretilen bir termoset reçinedir.

Filament: Kovan deliklerinden akan her bir cam lifine filament denir. Ürün tipine göre degisik kalinliklarda olabilir. Filament çapi birimi mikrondur.

Fitil Bobibini: Belirli bir dis çap ölçüsünü olusturacak sekilde, fitilin bir bobin halinde sarilmasi ile elde edilen birim ambalajdir.

Geçirgenlik: Fiziksel veya kimyasal olarak etkilenmeyen bir tutucu ortam içinden, kati, sivi, gaz veya buhar geçisi veya yayilmasidir.

Geçis Sicakligi: Bir malzemenin özelliklerinin degistigi sicakliktir. Malzeme cinsine bagli olarak, geçis degisimi tersine olabilir.

Gerilim: Bir gövdenin sekilsel veya hacimsel degisimlere direnç göstermesini saglayan iç kuvvettir. Birim alan basina kuvvet olarak ifade edilmektedir.

Gerilme: Gerilimin neden oldugu elastik deformasyondur. Verilen bir yönde, birim uzunluk basina, uzunluktaki degisim, yüzde veya mm/mm olarak ifade edilmektedir.

Gerilim Korozyonu: Korozif bir ortamda, gerilim altindaki bölgelerin, gerilim altinda olmamasi halinde korozyona ugramayacagi halde, korozyona ugramasi halidir.

Gerilim Yogunlasmasi: Makromekanik bir düzeyde, uygulanan gerilimin, çentik, bosluk, delik v.s bölgelerinde yogunlasmasidir.

Gerilim-Gerilme Egrisi: Yük ve deformasyonu, gerilim ve gerilmeye çevirerek yapilan simultene okumalar, bir koordinat sistemine kaydedildiginde, gerilim-gerilme diagrami elde edilir.

Gerilme Ölçme Aygiti: Elektriksel dayanimdaki degisim esas alinarak yük altindaki bir malzeme üzerindeki gerilmeyi ölçen aygittir.

Gömme: Plastik kaliplama sirasinda, plastik malzemenin içinde muntazam biçimde gömülü durumda yer alan metal parçadir.

Gözeneklilik: Kati bir madde içinde vakum, gaz, hava bosluklarinin olusmasi durumudur. Genellikle bosluk hacminin, toplam hacime orani olarak ifade edilir.

Grafit Elyafi: Bir tasiyici üzerinde oksidasyon, karbonizasyon ve grafitlesme ile üretilen bir elyaftir.

Hacim Orani: Bilesen hacminin, tüm karisim hacmine oranidir.

Hasarsiz Incelme (NDI): Bir malzemenin özelliklerini ve yapisini degistirmeksizin, ultrosonik veya radyografik yoklamalarla malzemenin niteliklerininveya kalitesinin belirlenmesi için bir prosedür ya da prosestir.

Hasarsiz Test (NDT): NDI ile esanlamli olarak kullanilmaktadir.

Hasil (Size): Elyafin niteliklerini kontrol altinda tutmak, üretim ve isleme proseslerine yardimci olmak, ürünün sekillenmesi sirasinda yüzeyi korumak için elyaf veya iplige uygulanan jelatin, yag, vaks, nisasta ve diger bilesenleri kapsayan girdilerdir.

Hava Çikis Deligi / Hava Memesi: Kalip üzerine yerlestirilen ve kaliplama sirasinda kalip içinde olusan gazlarin çikisini saglayan küçük delik yada yoldur. Hava çikisindan sonra kapatilabilmelidir.

Hava Kabarcigi: CTP kaliplamasi sirasinda takviye tabakalari arasinda veya birlestirme bölgelerinde sikisarak kalan hava bosluklaridir.

Hava Kabarcigi Miktari: Kompozit bünyesinde hava kabarciklarinin kalmasi sonucu olusan bosluklarin, kompozitin tüm hacmine oranidir. Özellikle sertlesmis kompozitlerde %1'den daha azdir.

Hava Kanali: Kaliplama malzemesi girdigi sürece, gaz veya hava çikisini saglayan, kalip içine yerlestirilmis küçük bir delik veya ince bir kanaldir.

Hava Kosullarina Dayanim: Plastiklerin dis ortamda hava kosullarina dayanikliligi veya hava kosullari sonucunda malzemede olusan degisim anlaminda kullanilir.

Helisel Sarim: Sarma kafasi, kalip döndükçe ileri geri hareket etmektedir. Cam elyafi bantlari, dairesel sarimdan farkli olarak yan yana yerlesmekte ve bir hatve görünümü olusturmaktadir. Silindirik sarimlarin disinda, sarim açilari farkli olabilmektedir.

Hizlandirici (Promoter): Bu katki maddeleri, katalizör ile reaksiyona girerek polimerizasyon reaksiyonunu hizlandirirlar. Hizlandiricilar (promoterler), katalizöre ilave edilmesinden itibaren sertlesmeyi çabuklastirir.

Hizlandirici (Accelerator): Katalizör veya bir reçine ile karistirildiginda, katalizör ile reçine arasindaki kimyasal reaksiyonu hizlandiracak olan bir malzemedir. Hareket verici (Promoter) olarak da tanimlanir.

Hizlandirilmis Test: Hizmet ömrü boyunca, bir ürünün karsilasabilecegi tahrip etkilerini, kisa sürede esdeger bir sonuç elde edecek sekilde, test etme yöntemlerinin gelistirilmesi ve uygulanmasidir.

Hibrid: Iki veya daha fazla bilesen içeren, kompozitlerde kullanilmak üzere üretilmis takviye malzemesi çesididir. “Karbon ve cam” veya “karbon ve aramid” gibi farkli elyaf türlerinin kombinasyonudur.

Hidrolik Pres: Kaliplama islemi için gerekli basincin, bir akiskan kullanilarak saglandigi pres çesididir.

Homojenlik: Bir malzemenin, ürünün her tarafinda ayni kompozisyonda oldugunu tanimlayan bir terimdir.

Isi Dayanimi: Plastiklerin veya elastomerlerin artan isinin,olumsuz etkilerine karsi dayanabilme kabiliyeti veya özelligidir.

Isi Iletkenligi: Bir malzemenin isiyi iletebilme kabiliyetidir. Iki cidarin isi farki 1 derece oldugunda, bir maddenin birim küp hacminden birim zamanda geçen isi miktari için fiziksel sabittir.

Isil Genlesme Katsayisi (CTE): 1 derecelik isi artisi ile birim uzunluk veya hacimdeki degisimin matematiksel ifadesidir.

Islak Yatirma: Takviye malzemesinin kalip üzerine yerlestirilmesinden sonra, reçine sisteminin sivi halde uygulanmasi teknigi ile takviyeli bir ürünün elde edildigi üretim yöntemidir.

Islaklik Direnci: Matriks reçine, absorbe ettigi nem ile doygun hale geldiginde veya absoblanan nemin yüzdesi doygunluk düzeyinden daha az oldugunda organik matriksin mukavemetidir.

Islanma: Demet ve cam lifleri arasindaki bosluklarin reçine ile dolduruldugu fitil ve ipliklerin islatilmasi durumudur.

Islatma: Takviyeli plastiklerde, takviye malzemesinin reçine ile doyurulmasidir.

Igne Deligi: Sertlestirilmis parça yüzeyinde görülen küçük bosluklardir. Kalip yüzeyine, kaliplamadan önce toz birikmesi sonucu olusmaktadir.

Ignelenmis Keçe: Kisa boyda kirpilan demetler, bir düzleme yayilmakta daha sonra igneleme islemi ile bir keçe haline getirilmektedir. Bu tür takviye malzemesine ignelenmis keçe adi verilmektedir.

Iki Açili Sarma: Elyaf sarma prosesinde bir sarma çesididir.

Iki Yönlü Laminat: Takviyeli bir plastik laminat'in kendi düzleminde, takviye liflerinin iki farkli yönde yerlestirilme halidir.

Iletkenlik: Herhangi bir malzemenin birim hacimdeki elektriksel ve isi iletkenligidir.

Inhibitör: Kimyasal reaksiyonu geciktiren bir maddedir. Ayrica, reçinelerin ve monomerlerin raf ömürlerini uzatmak amaci ile kullanilir.

Inorganik Pigmentler: Plastiklere isi ve isik stabilitesi , hava kosullarina dayanim ve renk veren, dogal veya sentetik metalik oksitler, sülfitler ve diger tuzlardir.

Izod Darbe Testi: Çentik açilmis bir test numunesi üzerine darbe indirerek test numunesinin kirildigi ve absorblanan enerjinin ölçüldügü bir test metodudur.

Izopolyester: Izoftalik asit kullanilan , bir dizi doymamis polyester reçinelerdir. Hava kosullarina, darbe ve kimyasal etkilere daha yüksek dayanim özellikleri ile nitelendirilen reçinelerdir.

Izosiyanat Esasli Plastikler: Diger bilesenler ile organik izosiyanatlarin reaksiyonu ile elde edilen reçine esasina dayanan plastiklerdir.

Izotropik: Bir malzemenin bütün yönlerde homojen özelliklere sahip olmasi niteligidir.

Jel: Sivi reçinenin degisimi sirasinda, kati faza geçmeden önceki (katilasmanin baslangiç asamasi); yari sivi halde bulunan sebeke yapisi sistemidir.

Jelkot: Kalip yüzeyine uygulanan ve keçenin kalip üzerine yatirilmasindan önce jellesen bir reçinedir. Kaliplanan ürünle bir bütün olusturan bu reçine, özellikle düzgün bir yüzeyi istendiginde uygulanir.

Jellesme: Reçine vizkozitesinin, sertlesme reaksiyonu sirasinda belirli bir noktaya kadar yükselmesi halidir. Bir çubuk sokularak test edildiginde, reçinenin pelte kivamina ulastigi gözlenebilir.

Jellesme Noktasi: Sivi haldeki reçinenin psödoelastik özellikler göstermeye basladigi düzeydir. Bu yüzey, vizkozite-zaman grafigi üzerindeki bükülme noktasindan açikci gözlemlenebilir.

Kabarciklar: Bölgesel olarak veya tüm yüzeyde beliren uygulama hatalaridir. Hizli sertlesme sonucunda, reçine, dolgu veya cam elyafinin içinde rutubet bulunmasi gibi etkenlerden kaynaklanabilir.

Kabuklanma: Kabugu soyulmus portakal görüntüsünde bir yüzey hatasidir.

Kalici Gerilim: Dis yüklere maruz kalmayan ve üniform bir isida, dengede, hareketsiz bir vaziyette, gövdede varolan gerilimdir.

Kalip: Plastik bilesimin yerlestirildigi ve sekillendirildigi bosluktur.

Kalip Ayiricilar: Kaliplanan parçanin, kaliba yapismasini engellemek için kullanilan bir kaydirici sivi, silikon yaglar ve vaks türü malzemelerdir.

Laminat: Genellikle basinç ve isi altinda, tabakalari bir baglayici malzeme ile birlestirmek. Ayni zamanda birlestirilerek bir araya getirilen tabakalarin olusturdugu bir malzeme (örnegin bir kompozit) kavramini tarifleyen bir terimdir.

Laminat Arasi: Kompozitlerde iki laminat arasini tarif eden genel terimdir. Arada kalan bosluk, arada olusan kesme gerilimi gibi fiziksek olusumlar bu terimler ile anilir.

Laminat Arasi Kesme Gerilmesi: Bir laminatta, iki tabaka arasindaki ara kesit yüzeyi dogrultusunda, nispi bir yer degistirme olusturan kesme kuvvetidir.

Mil: Cam filamentlerinin çapini ölçmek için kullanilan bir uzunluk birimidir.

Maçali Kaliplama: Zamana bagli olarak, basinç ve isiyla kompozit parçanin kaliplanmasini saglayan disi ve erkek metal kaliplarin birlestirilmesi sonucu elde edilen (Pres kaliplama olarak da ifade edilebilir) takviyeli plastik kaliplama yöntemidir.

Mandrel: Reçineye emdirilen fitil, keçe, kumas gibi takviye malzemelerinin sekillendirilmek için üzerine sarildigi metal kaliplardir. Içi bos, silindirik boru ve tank gövdeleri üretiminde kullanilir.

Matriks: Bir kompoziti olusturan elyaf sistemi içerisinde yer alan homojen reçine veya polimer malzemedir. Termoplastik ve termoset reçineler kullanilabilecegi gibi metal, seramik, cam da kullanilabilir.

Mekanik Özellikler: Bir kuvvet uygulandiginda, elastik ve inelastik reaksiyonlarla baglantili olan modüller, gerilme ve basinç direnci gibi malzeme özellikleridir.

Metalik Elyaf: Metal ile kapli elyaf, plastik kapli metal veya tamamen metalle kaplanan tasiyici olarak üretilen elyaf türleridir.

Mikro Çatlak: Isil gerilimlerin yerel olarak, matriks direncini asmasi halinde kompozitlerde olusan kilcal çatlaklardir.

Moleküler Agirlik: Bir molekül içindeki bütün atomlarin atomik agirliklarinin toplamidir. Polimer olusumunu izlemek amaci ile moleküllerin zincir uzunlugu ölçümü yapilmaktadir.

Monomer: Bir polimeri temsil eden en küçük birimdir. Polimerleri olusturmak üzere reaksiyona giren molekül olarak da ifade edilir.

Morfoloji: Kristal özelligi, moleküler agirlik, dallanma gibi bir polimerin yapisinda görülen özelliklerin tümüdür

Nem Orani: Bir malzemenin içindeki nem miktari, nemli ürünün hacminin (kütlesinin) yüzdesi olarak yani, kuru haldeki madde arti nem olarak ifade edilmektedir.

NOL Halkasi: Elyafin birbirine paralel olarak sarilmasi ile elde edilen bir halkanin bütünü üzerinde veya bu halkadan alinan segmentler üzerinde, çekme ve sikistirma testlerinin yapilmasi için “Naval Ordinance Laboratory” tarafindan gelistirilmis bir test yöntemidir.

Novolak: Bir termoset fenolik elde etmek için reaksiyona sokulan, tek basina sertlestirilemeyen, leneer termoplastik, B düzeyi fenolik reçinedir.

Organik: Bitkisel ve hayvansal yasamdan kaynaklanan maddeler ile, dogal veya sentetik olarak üretilen hidrokarbon kaynakli maddelerdir.

Ortam: Basinç, isi veya nispi nem gibi etrafimizi saran çevresel kosullardir.

Otoklav: Kimyasal bir reaksiyonu ilerletmek ve tamamlamak için veya isi ve basinç altinda herhangi bir islem için kullanilan kapali bir kaptir.

Otoklav Kaliplama: Yatirma veya sarma isleminden bütün kalip, isitilmis otoklavin içine yerlestirilmektedir. Kullanilan basinç genellikle 3,5-7 bar arasindadir. Daha fazla basinç uygulanmasi, ürün yogunlugunun daha yüksek olmasini saglar ve reçinedeki uçucu gazlarin giderilmesini kolaylastirir.

Ögütülmüs Lifler: Kontinü cam liflerinin çekiçli degirmende, çok kisa cam lifleri halinde ögütülmesidir.

Ön Karisim: Kaliplama için gerekli tüm bilesenleri içeren, kaliplama isleminden önce hazirlanan kaliplama bilesimidir. Ön karisimi olusturan bilesenler; reçine, takviye, dolgu, katalist, kalip ayirici ve diger girdileri içerir.

Ön Sekillendirme: Önceden belirlenen uzunluklarda kirpilan takviye malzemelerinin bir vakum tablasi üzerinde, kaliplanacak parçanin boyutuna yakin olacak sekilde, ön sekillendirme (Preform) yapilmasini içeren bir prosestir

Parti: Bir malzemenin, ayni proseste veya bir kontinü proseste sekillendirilen ve proses boyunca ayni özellikleri tasiyan belirli bir miktaridir.

Plastik Hafiza: Isi altinda gerdirilen bir termoplastik malzemenin, tekrar isitilana kadar, gerdirilmemis eski boyutuna dönmesi egilimidir.

Plastifiyan: Plastigin içine eklenerek, plastigin esnekligini, gerilme özelliklerini ve çalisabilirliligini artiran bir malzemedir.

Plastik: Ana girdisi, büyük molekül agirlikli organik polimerler olan, sertlestirici, dolgu, takviye gibi katkilar içeren, bitmis hali kati olan ve üretiminin bazi safhalarinda ya da bitmis ürüne yönelik islenebilirliligi olan, akiskan ve sekillendirilebilen bir malzemedir.

Plastik Deformasyon: Yük altindaki bir nesnenin, elastik deformasyonunun tersine, yük kaldirildigi zaman, yeniden eski özelliklerini kazanamayan, kalici boyutsal degisimidir.

Poisson Orani: Eksen boyunca uygulanan çekme veya gerilme nedeniyle kesit alaninda olusan degisimin eksenel uzunluktaki degisime oranidir.

Polar Sarim: Kalip yerine, elyaf sarma kafasi hareketlidir. Lifler belirlenmis bir açida kalip yüzeyine eksenel yönde yerlestirildikçe,kalip kendi ekseninde bir adim dönmektedir. Polar saricilar, elyaf yerlestirme kolunun rahat hareket edebilmesi amaciyla genellikle dikey konumda çalismaktadir.

Polimer: Yüksek molekül agirlikli organik bilesimleri, dogal veya sentetik ürünleri kapsar.

Polimerizasyon: Monomer moleküllerinin birleserek, kendi molekül agirliginin katlari mertebesinde bir molekül agirligi olusturmasi seklinde yürüyen bir kimyasal reaksiyondur. Iki veya daha fazla monomerin katildigi polimerizasyon reaksiyonuna, kopolimerizasyon adi verilmektedir.

Poliüretan: Diizosiyanatlar ile polyoller, poliamidler, alkid polimerler ve polieterlerin, polimerizasyon reaksiyonu ile hazirlanan bir termoset reçinedir.

Postcure: Kaliplama sirasinda olusan uçucu gazlarin, yüzdesinin azalmasi veya sertlesme isleminin tamamlanmasi ve/veya son ürün özelliklerinin arttirilmasi amaci ile genellikle basinç olmaksizin, bir firinlama islemi uygulanmaktadir.

Postforming: Esneklik kazandirmak için isitilan termoplastik laminat üzerinde veya tam serlestirilmis C düzeyindeki termoset laminatlar üzerinde form verme, egme ve sekillendirme islemlerinin yapilmasidir.

Preform Baglayicisi: Preform (ön sekillendirme) üretmek üzere kirpilan demetlerin üzerine, genellikle sekillendirme sirasinda, preform seklini korumak ve tasinabilirligi saglamak amaciyla püskürtülen bir reçinedir.

Prepreg: Tek yönlü elyaf, keçe, kumas veya reçine emdirilmis kagit seklinde olabilecegi gibi, fitil halinde sarilmaya hazir veya levha seklinde de olabilen hazir kaliplama malzemesidir.

Prepolimer: Moleküler agirligi, monomer veya monomerler ve nihai polimer ya da reçine arasinda olan kimyasal bir ara maddedir.

Pres Stroku: Hidrolik presin, pres açik konumdayken, hareketli ve sabit tablalari arasinda kalan mesafedir. Kalip strogu, kaliplanmis parçanin kaliptan çikarilabimesi için gerekli boslugu saglar.

Proliz: Inert bir atmosfer içinde, zift, polyakrilonitril (PAN) ve rayon gibi organik öncü elyaf malzemelerinin, isi hareketi ile karbon elyafina kimyasal olarak dönüstürüldügü temel bir prosestir.

Prototip: Malzeme islenilebilirliligi, tasarim, performans ve sekil açisindan tam degerlendirme yapilarak, seri üretim için uygun modelin ortaya konmasi islemidir.

Pultruzyon: Sekilli bir kesite sahip olan kompozitlerin üretimi için kullanilan, devamli bir prosestir. Pultruzyon, elyaf takviye malzemesinin reçine banyosundan geçirilmesi ve isitilmis çelik bir kalip içinden çekilerek, sertlestirilmesi prosesidir.

Püskürtme: Püskürtme tabancasinin, bir uygulama ekipmani olarak kullanildigi bir tekniktir. Takviyeli plastiklerde, örnegin cam elyafi ve reçine ayni anda bir kalip yüzeyine uygulanabilir.

Raf Ömrü: Bir malzemenin, maddenin veya ürünün uygun çevre kosullari altinda depolanabilme ve fonksiyonlari için gerekli nitelikleri koruyabilme süresidir.

Reaktif Enjeksiyon Kaliplama (RIM): Poliüretan, epoksi ve diger sivi kimyasal sistemlerin kaliplanmasinda kullanilan bir prosestir. Uygun kimyasal oran içinde iki veya daha fazla bilesenin karisimi, yüksek basinçla çalisan karistirici kafa içinde yapilmaktadir.

Reçine: Basinç altinda, akma egilimi gösteren, genellikle yüksek molekül agirlikli, kati veya yari kati organik bir malzemedir.

Reçine Havuzu: Laminat yüzeyinin belli bir bölgesinde, reçine fazlasi birikiminin yarattigi görünümdür.

Reçine Orani: Laminat içindeki reçine miktarinin, toplam agirliga veya toplam hacme orani olarak ifade edilmektedir.

Reçine Transfer Kaliplama (RTM): Cam elyafi takviyesinin yer aldigi, kapali bir kaliba katalizlenmis reçinenin enjekte veya transfer edildigi bir prosestir.

Reçine Zengin Bölge: Takviye miktarinin az, reçine miktarinin çok oldugu bölgedir.

Reinforced Reaction Injection Molding (RRIM): Bir takviye malzemesinin eklendigi, reaktif enjeksiyon kaliplama (RIM) prosesidir.

Renkli Elyaf: Dokunmus malzemelerde atki elyafinin, çözgü elyafindan ayirdedilebilmesi; elyaf hizalamasinin düzgün yapilabilmesi amaci ile takviye malzemesi üzerine yerlestirilen farkli renkte tek bir demet veya ipliktir.

Reoloji: Malzemelerin plastik akma ve deformasyonu konulariyla ilgilenen bir bilim dalidir.

Rezol: Isitildiginda, sertlesmesi için gerekli olan tüm maddeleri içeren, bir termoset reçinenin sertlesmemis halidir.

Rib: Plastik parçalarda, dikey ve yatay konumda, dairesel veya diger formlarda yapisal mekanik takviyeleri saglamak için tasarima katilan bir takviye unsurudur.

Rijitlik: Yük ve deformasyon arasindaki iliskiyi belirleyen bir modül ölçümüdür.

Rockwell Sertligi: Bir delici üzerine etkiyen yükün artmasi ile delinen delik derinliginin artmasi ilkesine dayanan bir yüzey sertligi ölçüm degeridir

Sandviç Konstrüksiyon: Iki ince CTP laminat arasina bal petegi veya köpük türü bir ara malzemenin yapistirilmasiyla elde edilen, yüksek egilme dayanimli panellerdir.

Santrifüj Kaliplama: Boru gibi, silindirik sekilli kompozitlerin kaliplanmasinda kullanilan üretim teknigidir. Içi bos, silindirik bir mandrel içine reçine ve takviye malzemeleri yerlestirilerek mandrel döndürülmekte, mandrelin isitilmasi ile reçinenin sertlestirilmesi saglanmaktadir.

S-Cami: Çok yüksek gerilme dayanimli cam liflerinin elde edilebilmesi için tasarlanmis bir magnezyum alümina silikat bilesenidir.

Sarim Açisi: Sarilan filamentlerin aksi ile referans olarak alinan aks arasindaki açinin derece cinsinden ölçüsüdür.

Sehpa: Gereken sayida fitil bobinlerini bir arada tutabilmek ve düzenli bir biçimde bobinlerin çözülmesini saglamak amaciyla kullanilan bir ekipmandir.

Sertlesme: Kondensasyon, halka kapatma veya ekleme reaksiyonlari ile termoset reçine özelliklerinin, geri dönüsü olmayacak sekilde degistirilmesidir.

Sertlesme Süreci: Bir termoset reçine sistemi veya prepreg ürünün sertlesmesini saglamak için, belirli bir zaman sürecinde kullanilan isi ve basinç degerlerinin tümünü ifade eder.

Sertlestirici: Plastik bilesime eklenerek, sertlesmeyi kontrol eden veya hizlandiran, reaksiyonun içinde yer alan bir kimyasal maddedir.

Sertlik: Sivri uçlu bir çubugun, yüzeye batirilmasi ve yüzeyden laminat içine dalma derinliginin ölçülmesi seklinde ifade edilen, çentiklere karsi dayanim özelligidir.

Sikistirma: Laminat içinde kalan havanin çikartilmasi amaciyla geçici bir süre ile “vakum torba” teknigi kullanilarak “vakum” uygulamasidir. Ayni zamanda, SMC pestil üretiminde de pestil rulosu arasinda kalan havanin, rulolar araciligi ile sikistirilmasiyla giderilmesini de ifade etmektedir.

Sikistirma Dayanimi: Malzemenin kendisini kirma veya bükme egilimindeki bir güce karsi gösterdigi dayanimdir.

Sikistirma Modülü: Oranti limiti içinde sikistirma yükünün, sikistirma gerilimine oranidir. Teorik olarak, çekme tesleri ile belirlenen Young modülüne esittir.

Sivi Kristal Polimer: Eritilerek islenebilen ve kalip içinde yüksek oryantasyon saglayan, çekme dayanimi ve yüksek sicaklik dayanimi özellikleri olan, yeni gelistirilmis termoplastik bir polimerdir.

Siyirma Biçagi: Reçinenin, ince bir film seklinde düzgün yayilmasini saglayan, düz bir parçadir.

Sizma: Yüzeyde su görülmesi seklinde rastlanan hafif bir sizdirma hatasidir.

Silanlar: Kompozit malzemelerde, takviye malzemesi ve reçine matriksi ara kesitinde, bir kimyasal bag olusturmak üzere tasarlanmis herhangi bir kimyasal maddedir.

Silikon Karbür: Alüminyumla esit yogunluk, modül ve yüksek direnç göstermesi nedeniyle metal matriks takviyesi olarak, uygulanmaktadir.

SMC (Hazir kaliplama bilesimi): Genellikle polyester olan sivi bir termoset reçine, pigmentler, dolgular ve diger katkilarin önceden biraraya getirildigi ve kaliplama sirasinda, isleme kolayligi saglamasi için pestil haline getirilmis hazir kaliplama bilesimidir.

Soguk Akim: Bir faz degisimi veya kimyasal degisim olmaksizin, çalisma sicakliginda, devamli yük altinda olan malzemede görülen bozulmadir.

Sogutma Sablonu: Ürün ile ayni boyut ve sekilde, hatasiz yüzeye sahip olan metal plakalardir. Üretilen ürünün, firinda sertlestirilmesi tamamlandiktan sonra, ortam sicaklik ve basincinda üzerine konularak sogutulmasinda kullanilir.

Spesifik Agirlik: Bir malzemenin birim kütlesinin, birim hacmine bölünmesi sonucunda bulunan yogunluk degerinin, sabit bir sicaklikta, suyun yogunluguna bölünmesi ile bulunan degerdir.

Spesifik Özellikler: Malzeme özelliklerinin, malzeme yogunluguna bölünmesi sonucu elde edilen degerdir.

Standart Sapma: Ortalama veri dagiliminin, ortalama degerden ne kadar saptiginin ölçülmesidir.

Stforming: Esneklik kazandirmak için isitilan termoplastik laminat üzerinde veya tam serlestirilmis C düzeyindeki termoset laminatlar üzerinde form verme, egme ve sekillendirme islemlerinin yapilmasidir.

Stoper: Kalibin iki parçasi arasina yerlestirilen sinirlayici metal parçalaridir. Basinçli kaliplama sirasinda, kaliplanan parçalarinin kalinlik kontrolünde kullanilmaktadir.

Su absorbsiyonu: Bir malzeme tarafindan emilen su agirliginin kuru malzeme agirligina oranidir.

Serit: Tek yönlü karbon elyafindan yapildiginda 305 mm.'ye kadar, bor elyafindan yapildiginda 75mm.'ye kadar genislikte hazirlanan serit seklinde prepreglerdir.

Tabakalara Ayrilma: Kompozit laminati olusturan tabakalarin, bölgesel olarak veya genis bir bölgede biribirinden ayrilmasidir. Sertlesme sirasinda olusabilecegi gibi daha sonra, kullanim ömrü sirasinda da olusabilir.

Takviye: Matriks malzemenin, mekanik özelliklerinin arttirilmasi için, matrikse baglanan dayanikli bir malzemedir.

Takviyeli Plastikler: Içine kumas, keçe, serit v.s gibi takviye malzemelerinin katilmasindan sonra, çesitli yöntemlerle sekillendirilen termoset veya termoplastik reçinelerden yapilmis ürünleri ifade eder.

Tamamen Bozulma: Mekanik, termal veya elektriksel sorunlardan kaynaklanan beklenmedik basarisizliklarin tamamidir.

Tasma: Kaliplama sirasinda, kalip boslugundan tasan malzeme fazlasidir. Kalip birlesme hatti boyunca, bosluga sizabilen ve parça kaliptan çikartildiktan sonra trimlenmesi gereken plastik malzeme fazlasidir.

Teget Modülü: Birim alan basina, birim gerilme cinsinden ifade edilen statik gerilim-gerilme egrisi üstünde, önceden belirlenmis bir noktada çizilen teget dogrunun egimidir.

Tek Uçlu Fitil: Çok sayida delik içeren kovanlardan akan cam liflerinin dogrudan sarilmasi ile elde edilen fitildir.

Tek Yönlü Laminat: Bütün liflerin ayni istikamete yönlendirildigi takviyeli plastik laminattir.

Tekstil Iplikleri: Cam liflerinin bükümlü hale getirilmesiyle elde edilen takviye malzemesidir.

Temas Kaliplama: Takviye malzemesinin açik bir kalip içerisine yerlestirildigi ve reçine emdirildigi bir kaliplama prosesesidir. Reçine içine katalizör ve hizlandiricidan olusan bir sertlestirme sisteminin katilmasi ile oda sicakliginda veya ek bir basinç olmaksizin, firin içerisinde isitilmak suretiyle sertlesme saglanir. El yatirmasi ve püskürtme yöntemleri, temas kaliplama yöntemleridir.

Termoforming: Elyaf takviyesini çatlatmadan veya kirmadan, termoplastik malzemenin yeterince yumusak bir hal alacagi noktaya kadar isitildiktan sonra sekillendirilmesidir.

Termoplastik: Isinin arttirilmasiyla yumusayan, düsmesiyle sertlesen, tekrarlanabilir özellik gösteren plastik grubudur.

Termoplastik Polyesterler: Kendini tekrar eden gruplarin, biribirine ester gruplari ile baglanmis oldugu termoplastik polimer sinifidir.

Termoset: Isi veya kimyasal bir madde ilavesiyle sertlestirildikten sonra, eritilemez ve çözülemez bir madde haline dönüsen plastik sinifidir.

Termoset Polyester: Genellikle lineer yapida, doymamis alkid reçinelerin, stiren, metil stiren gibi vinil esasli aktif monomerlerin içinde veya diallil ftalat içinde çözülmesi seklinde üretilen reçine sinifidir.

Terpolimer: Bünyesinde üç monomerik birim içeren polimerik sistemdir.

Ters Dönüs: Rijit bir kaliptan, kaliplanmis bir parçanin çikartilabilmesini engelleyen bir çentik veya tümsektir.

Tesadüfi Dagilim: Sabit bir sablona dayanmadan yapilan sarma islemidir.

Tiksotropik: Hareketsiz haldeyken jel gibi fakat çalkalandiginda akiskan halde olan malzemelerdir.

Tolerans: Standart bir ortamda, bir bileseninin spesifik olarak belirlenmis karakteristik özelliklerinden, en çok sapabilecegi degerdir.

Torba Kaliplama: Kalip içine yatirilan takviyeli reçinenin, sikistirma ve sertlestirme isleminin esnek bir membran altinda gaz veya sivi basincinin uygulanmasiyla saglandigi bir prosestir.

Torbalama: Su ve hava geçirmez bir film tabakasinin, henüz daha sertlesmemis parça üzerine kapatilmasi ve parçanin vakum uygulamaya hazir hale getirilmesidir.

Tow: Kontinü filamentlerin bükümsüz demetleridir. Genellikle karbon ve grafitler için kullanilmakla birlikte, cam ve aramid için de kullanilmaktadir. 140 K olarak tanimlanan tow'da 140.000 adet lif bulunmaktadir.

Transfer Kaliplama: Bir aktarim odasi içinde isi ile yumusatilan, termoplastik reçinenin daha sonra, uygun bir kanal araciligiyla son seklini almak ve sertlesmek üzere kapali kaliba aktarilmasi seklinde bir kaliplama yöntemidir.

Trimleme: Plastik kaliplamasinda, tasan fazlaliklarin giderilmesi islemidir.

Tuse: Dokunarak ifade edilebilen kumas yumusakligidir.

Tül: Cam elyafi veya organik liflerden olusan, yüzey keçesine benzer çok ince bir keçedir

Uç: Belirli sayidaki cam filamentlerinin bir arada tutuldugu bütünü ifade eder. Bükmeden kullanildiginda “demet” olarak, bükülerek kullanildiginda “iplik” olarak adlandirilir.

Uç Sayisi: Bir fitil bobini sarilirken bir araya getirilen demetlerin “uç” sayisidir.

Uçucu Gazlar: Bir malzeme formülasyonu içinde yer alan alkol, su, aseton, stiren gibi maddelerin, sicaklik yükselmesi ile veya oda sicakliginda, buhar halinde ortama yayilmasidir.

Uyumluluk: Plastik malzemelerin özelliklerinde homojen bir yapi elde edilebilmesi için, iki veya daha fazla maddenin bir arada kullanilabilme özelligidir. Örnegin; belli bir baglayicinin, son kullanim alanlarina göre, belli bir reçine türünde kullanilmasi gibi.

Üretan Plastikleri: Organik izosiyanatlarin, hidroksil gruplarini içeren reçineler ve bilesimlerle reaksiyona sokulmasi sonucu üretilen reçinelerle kaliplanan plastiklerdir

Vakum Torba Kaliplama: Kalip üzerine el yatirmasi veya püskürtme yöntemi ile ürün islendikten sonra, esnek seffaf bir film, havalandirma kumasi ve ayirici filimden olusan kombinasyon, sertlesmemis haldeki ürün üzerine yerlestirilir, kalip kenarlarina yapistirilir. Vakum kompozit ürün ile üçlü plastik film tabakasi arasinda uygulanmaktadir.

Vinil Ester: Çogunlukla epoksi reçineden yapilan, akrilik ester ve/veya meta akrilik asitleri içeren bir termoset reçine sinifidir.

Vizkozite: Bir malzemenin akisa direnme egilimidir.

X-Ekseni: Kompozit laminatlarda, laminat düzlemi üzerinde 0” referans açisi olarak kabul edilen eksendir.

Yanabilirlik: Bir malzemenin alev alma ve yanma derecesinin ölçümüdür.

Yapiskanlik: Bir yapistiricinin veya prepreg malzemenin, üzerine dokunuldugunda verdigi, yapiskanlik duygusudur.

Yapisma Dayanimi: Yapistirilmis yüzeyler arasindaki, yapisma derecesinin ifadesidir. Yapisma alani basina, yüzeyleri biribirinden ayirmak için gerekli yük miktarinin ölçülmesi esasina dayanir.

Yapistirici: Yüzeyde bag saglayarak, iki malzemenin bir arada tutulmasini saglayan maddedir. Film, sivi veya pasta seklinde kullanilabilir.

Yapistirma: Sertlesmis iki veya daha fazla kompozit parçanin, yapistirici bir bilesenle bir araya getirilmesidir.

Yatirma: Takviye malzemesini kalip içine yerlestirme ve isleme prosesidir.

Y-Ekseni: Iki yönlü kompozit laminatlarda, laminat düzlemi üzerinde, x eksenine dik yönde olan eksendir.

Yetersiz Sertlesme: Kaliplanmis ürünün, sertlesmesi için gerekli isi veya zaman beklenmeden kaliptan çikartilmasi halinde karsilasilan durumdur.

Yipranma: Bir zaman dilimi içerisinde, çevresel faktörlerin malzemeler üzerinde yarattigi etkidir.

Yolluk: Kaliplama bilesiminin, kalip bosluguna direkt olarak enjekte edildigi kanaldir.

Yorulma: Tekrarlanan yük uygulamalarinin ardindan, mekanik özelliklerin azalmasi veya tamamen ortadan kalkmasi durumudur. Yorulma testi, tekrarlanan uygulamalarin sonucunda yasanan olumsuzluklar hakkinda örnegin; bir malzemenin çatlama dayaniminin gelistirilmesi yönünde bilgi sunan bir testtir.

Yorulma Dayanimi: Belirli bir sayida periyodik yük bindirimi sonucunda, malzemede herhangi bir bozulma olmadan malzemenin, kaldirabilecegi en yüksek gerilim mertebesidir. Her türlü yorulmadan sonra, geriye kalan mukavemet degeri kavramini da ifade eder.

Yorulma Ömrü: Deformasyon olusana kadar geçen süreyi ifade eder.

Yorulma Siniri: Hiçbir bozulma olmadan, bir malzeme üzerine sonsuz kez yüklenebilecek maksimum periyodik gerilim sürecidir.

Young Modülü: Normal gerilimin (stress), çekme ve sikistirma gerilmesine (strain) orani olarak ifade edilir.

Yönlendirme: Yüksek derecede hizalandirilmis bir yapinin üretilebilmesi amaciyla, polimerik malzemelerin içindeki kristal yapinin da hizalandirilmis olmasi gerekir.

Yöresel Kuru Bölgeler: Genellikle laminat kenarlarinda olusan, reçine tarafindan islatilamadan kalmis bölgelerdir.

Yük Altinda Deformasyon Sicakligi: Belirli bir yük altinda, belirtilen standart test çubugunun defleksiyona ugradigi sicakliktir.

Yük Altinda Egilme Egrisi: Y ekseninde artan çekme, basinç, bükülme yüklerinin, X ekseninde ise bu yüklerin sebep oldugu egilmelerin çizildigi egridir.

Yük Gerilimi: Kilogram cinsinden uygulanan yükün, yükü tasiyan alana bölünmesi ile elde edilen gerilim degeridir. Maksimum yük gerilimi, tasima alani tarafindan tasinabilecek maksimum yüktür.

Yük Tasima Dayanimi: Karsilanabilecek maksimum yük gerilimidir.

Yüksek Basinç Altinda Yapilan Laminatlar: En az 6.9 Mpa ve daha yaygin olarak 8.3 ile 13.9 MPa arasindaki basinç degerlerinde kaliplanan ve sertlestirilen laminatlardir.

Zincir Polimerizasyonu: Yan ürün elde edilmeksizin, uzun zincir moleküllerinin (polimerler) elde edilmesi amaciyla, basit moleküllerin (monomerler) birbirine eklendigi / katildigi kimyasal bir reaksiyondur.